Mustafa Kemal Sevindir, Semih Temel
Kapalıçarşı, İstanbul şehrinin merkezinde yer alan dünyanın en büyük ve en eski kapalı çarşılarından biridir. Kapalıçarşı’da 61 adet sokak, 2000’ in üzerinde dükkân mevcuttur ve günlük 250000 ile 400000 kişi tarafından ziyaret edilmektedir.
Bugün, Kapalıçarşı 26000 çalışanıyla büyüyen bir yapıdır. 2012 yılında Kapalıçarşı’da altyapı, ısıtma ve aydınlatma sistemlerinde bir yenileme projesi başlatılmıştır. Bu çalışma, HVAC ısıtma ve soğutma sistemlerinin merkezi hale getirilmesi ile ilgilidir. Kapalıçarşı içerisindeki ticari yapıların farklı olmasından dolayı (örneğin; kuyumcu, halıcı, restoran vb.) iç ortam şartları da farklılık göstermektedir. Kapalıçarşı’nın çekirdeğini Cevahir ve Sandal Bedestenleri oluşturmaktadır. Sandal Bedesten, bir yolu pamuk bir yolu ipekten dokunan ve Sandal adı verilen kumaş satıldığı için ismini buradan almıştır. Sandal Bedesten açık tezgâhlı satış düzeni nedeniyle çarşının diğer bölümlerinden farklı bir karakter göstermektedir. Bu bildiride mahallin iklimlendirilmesi için tasarlanan özel bir sistem tanıtılacak, hesaplar ve sistem seçimi yapılacaktır.
Dükkânların ısıtma ve soğutma yüklerinin hesaplanmasında Carrier HAP v4.5 yazılımı kullanılmıştır. İç yükler, mahallerde insanların bulunma süreleri göz önüne alınarak değerlendirilmiştir. Analizde, günlük aynı zamanda mevsimsel iklim şartları göz önüne alınmıştır. Kapalıçarşı’nın tamamının ısıtma periyodun da pik ısıtma yükü 3093 kW civarında ve en yüksek soğutma yükü ise Temmuz ayı saat 16:00 da 4047 kW’ tır. Sandal Bedestenin ısıtma yükü 230 kW, soğutma yükü 256 kW ve hava debisi 5320 L/s’dir. Kapalıçarşı’daki dükkânların yüklerini incelediğimizde, bazı yerler soğutmaya ihtiyaç duyarken diğerleri ısıtmaya ihtiyaç duymaktadır. Kış mevsiminde, Kapalıçarşı’daki dükkânların bazılarında ısıtma yapılması gerekirken bazılarında soğutma ihtiyacı ortaya çıkabilmektedir. Kapalıçarşı’nın tarihi yapısından, mimari kısıtlardan aynı zamanda dükkânlar arasındaki ısıtma ve soğutma giderlerinin ödeme zorluğundan dolayı su kaynaklı ısı pompası sistemi tasarımı kabul edilmiştir. Sandal Bedesten özelinde ise bu sisteme bağlı olarak bağımsız bir iklimlendirme sistemi tasarlanmıştır.
Bu bildiride, sistemin detaylı dinamik enerji analizi, ekonomik analizi ve fizibilite çalışması sunulmuştur. Bu sistem, tarihi yapıların ortamını bozmadan modern HVAC gereksinimlerini çözmektedir.