Tahsin Başaran
Günümüz yerden ısıtma sistemlerinin atası, Antik Roma’da; zengin evlerinde ve hamamlarda görülen “hypokaust sistemidir”. ilkel şekillerine Antik Yunan’da; Olympia ve Delphi’de rastlanılan bu sistem; Roma’da MÖ. 1. yüzyıldan başlayarak, özellikle imparatorluk döneminde, tüm eyaletlerde artan bir ivmeyle kullanım alan; bulmuştur.
Bu çalışmada, Roma hamamları ve ısıtma sistemleri hakkında genel bilgi verilmiş, ısıl analize yönelik yapılan çalışmalar özetlenmiştir. Daha sonra, tasarlanan bir hamam bölümü için ısı kaybı belirlenmiş ve baca gazı kütlesel debisi hesaplanarak, sonlu farklar yöntemiyle; yüzey sıcaklık dağılımı ve hypokaust sisteminden mekana olan ısı transferi bulunmuştur. Mekanın boru içi sıcak su akışıyla yerden ısıtılması durumu için, yakıt miktarı hesaplanmış ve iki ısıtma yöntemi karşılaştırılmıştır.