Gültekin Şahin, Abuzer Özsunar, Birol Kılkış
Isıtma ve soğutma insanın en temel ihtiyaçlarındandır. Enerji verimliliği bilinci artmakla birlikte yaşanılan ortamların konfor şartlarının arttığına da şahit oluyoruz. Gelişen yapı teknolojileri ile paralel gelişen mekanik tesisat sektörü de bu konfor ihtiyacını yerine getirecek çalışmalar yapmaktadır. Ortamların soğutulması için yaygın olarak kullanılan klima veya fan coil sistemleri soğutulmuş havayı ortama direkt olarak verdiği için ortamda oluşan hava akımı insanları rahatsız edebilmektedir. Hava hızlarını ayarlamak, çözüm olarak sunulmakla birlikte pratikte bunu yapmak ve sürekliliğini sağlamak genellikle zordur. Yapılan çalışmalarda, yapının kütle ısısını kontrol ederek çalışan ısıtma ve soğutma uygulamalarının, insanların bekledikleri konforu sağladığı tespit edilmiştir.
Coğrafi konuma göre sadece ısıtma, sadece soğutma ve hem ısıtma hem soğutma ihtiyacı önem kazanmaktadır. Türkiye’nin de bulunduğu, ekonomik zenginliğe sahip kuzey yarım küre hem ısıtma hem de soğutma ihtiyacının olduğu bir bölgedir. Isıtma genellikle fosil yakıtlar ile sağlanmakta soğutma ise genellikle elektrik enerjisi ile sağlanmaktadır. Hava kaynaklı veya toprak kaynaklı ısı pompalarının gelişmesiyle ve enerji verimliliğinin öneminin her geçen gün daha iyi anlaşılması ile birlikte, ısıtma ve soğutma sistemleri “ düşük sıcaklıkla ısıtma yüksek sıcaklıkla soğutma “ kavramı ile tanışmıştır. Aslında düşük sıcaklıkla ısıtma, bilinen yerden ısıtma uygulamalarıdır. Farklı olan ise yüksek sıcaklıkla soğutma sistemidir. Fan-coil, klima gibi soğutma sistemlerinden asıl farkı oluşturan ise soğutucu akışkan sıcaklığıdır. Soğutma çevrimi ile çalışan sitemlerde evaporatörler genellikle 5 – 7 °C mertebelerinde akışkan giriş sıcaklıkları ile çalışmaktadır. Yerden soğutma da ise 15 – 20 °C mertebeleri yeterli olmaktadır. Bu sıcaklıkları belirleyen en önemli faktör ortamda oluşan nemdir.