Türkiye Jeotermal Kaynak Potansiyeli

Türkiye Jeotermal Kaynak Potansiyeli

E. Didem Korkmaz Başel, Ümran Serpen, Abdurrahman Satman

Türkiye’de MTA kayıtlarına göre ülke genelinde 277 alanda jeotermal oluşum olduğu bilinmektedir. İstanbul Teknik Üniversitesi, ülkedeki jeotermal kaynakların büyüklüğünü ve buralardan elde edilebilecek güç üretim potansiyellerini belirlemek amacıyla Türkiye’nin jeotermal kaynaklarının değerlendirilmesi konusunda bir çalışma yürütmektedir.

İlk aşama olarak, MTA tarafından yayınlanan 2 adet jeotermal kaynak envanteri, literatürdeki mevcut sahalar hakkındaki verilerle birlikte bölümümüzde çalışılan çeşitli projelerin saha verileri kullanılarak tahmini görünür (tanımlanmış) kapasite hesabı yapılmıştır. Görünür kapasite; ölçülmüş debi ve üretilen akışkanın sıcaklık değerine dayalıdır. 20oC referans sıcaklığı için toplam jeotermal görünür kapasite yaklaşık 3700 MWt bulunmuştur.

Bu konu hakkındaki ayrıntılı çalışma 2007 yılında yapılmıştır [1]. Bu çalışma sonrasında, bilinen ve yeni sahalarda yapılan araştırma-geliştirme etkinlikleri sonrasında gözlemlenen / ölçülen ek kapasitelerle birlikte jeotermal görünür kapasitenin 3700 MWt’den daha büyük olduğu tahmin edilmektedir.

İkinci aşmada ise elektrik üretimine uygun jeotermal sahalardan elde edilebilecek üretilebilir güç değerleri hacimsel rezerv hesabına göre tahmin edilmiştir. Bu amaçla 11 adet yüksek sıcaklıklı jeotermal sahanın mevcut jeolojik, jeokimyasal, jeofizik ve sondaj verileri değerlendirilerek Monte Carlo simülasyonu kullanılarak üretilebilir güçler hesaplanmıştır. Monte Carlo simülasyonu sonuçlarına göre %90 olasılıkla 11 sahadan üretilebilecek elektrik güç potansiyeli 632 MWe ve üretilebilecek ısıl güç potansiyeli ise 15833 MWt olarak hesaplanmıştır. Kullanılan yöntem ve ayrıntılar kaynak [2]’de sunulmaktadır.

Üçüncü aşama olarak, doğrudan kullanıma uygun göreceli orta sıcaklıklı jeotermal sahalardan elde edilebilecek üretilebilir ısıl güç potansiyelleri tahmin edilmiştir. Bu amaçla 19 adet jeotermal saha değerlendirilmiş ve elde edilen sonuçlar sunulmuştur. Elde edilen sonuçlar görünür kapasite, simülasyon sonuçları ve üretilebilir ısılar cinsinden bu bildiride tartışılmıştır.

Bunlara ek olarak, Türkiye’nin yer altı jeotermal sıcaklık dağılımını belirlemek amacıyla ek bir çalışma sürdürülmüştür. Mevcut ilksel bilgiler ışığında, 500 m derinlik için hesaplanmış sıcaklık dağılımı haritası sunulmaktadır. Son olarak da, Türkiye genelinde ölçülmüş sıcaklık gradyanı verilerine dayanan ısı içeriği sonuçları sunulmaktadır.