İkbal Çetiner, Buket Metin
Çevresel problemlerin artışında binalardaki enerji tüketimi önemli bir rol oynamaktadır. Özellikle mevcut konut stoku bu tüketimde büyük bir paya sahiptir. Ülkemizde mevcut konut binalarının enerji etkinliği arttıracak önlemlere sahip olmaması, mekan ısıtması amaçlı doğal gaz enerjisi tüketiminin ve bunun sonucunda açığa çıkan çevresel etkilerin artmasına sebep olmaktadır. Bu nedenle yeni konutların enerji etkin tasarlanması ve inşa edilmesinin yanı sıra, mevcut konut stokunun enerji kullanımını azaltmak üzere iyileştirilmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda, bina elemanı ölçeğinde yapılan yenilemelerden ısı yalıtımı uygulaması ve pencere sistemi değiştirilmesi, mekan ısıtması amaçlı enerji kullanımının ve yaşam dönemi maliyetlerinin azaltılmasını amaçlamaktadır.
Bu çalışmada, TÜBİTAK tarafından desteklenen “İstanbul’daki Mevcut Konut Stokunun Bina Elemanları Ölçeğinde Kullanım Süreci Çevresel ve Ekonomik Sürdürülebilirliğinin Değerlendirilmesi ve İyileştirme Önerileri Geliştirilmesi’ projesi kapsamında; İstanbul’daki mevcut konut stokunu enerji etkin iyileştirmek üzere öngörülen uygulamalar sonucunda enerji tüketiminin ve yaşam dönemi maliyetlerinin değerlendirilmesi yapılmaktadır. İlk olarak İstanbul’da seçilen bölgelerde yapılan alan ve belediye çalışmaları ile çalışmada kullanılacak parametreler ve mevcut konut stokunu en iyi temsil edeceği düşünülen bina tipleri belirlenmiştir. Çalışma kapsamında kullanılacak parametreler; saydamlık oranı, yönlenme, bina yaşı ile, pencere sistemi, bina elemanı ve yalıtım malzemesi tipi olarak belirlenmiştir. Mevcut konutların enerji etkin yenilenmesi için ısı kaybının gerçekleştiği bina elemanlarının yenilenmesi öngörülmüştür. Dış duvar, altı açık ve altı ısıtılmayan döşemeler ile çatı döşemesinin yalıtılması ve pencere sisteminin yenilenmesi için kullanılan malzemelere ve uygulama süreçlerine ilişkin maliyetler, üretici firmalarla yapılan görüşmelerle belirlenmiştir. Daha sonra her bir bina tipi için, öngörülen uygulamaları değerlendirmek üzere seçenekler oluşturulmuş ve EnergyPlus bina enerji benzetim programı kullanılarak doğal gaz enerjisi tüketim miktarları hesaplanmıştır. Yaşam dönemi maliyetinin farklı seçeneklere göre gösterdiği değişimi analiz etmek üzere, yaşam dönemi maliyet analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Son olarak, seçeneklerin parametrelere bağlı olarak enerji tüketim miktarları ve yaşam dönemi maliyetleri karşılaştırılarak değerlendirilmiştir.