Kentsel Alanlarda Ulaşım Araçlarından Kaynaklanan İnce Partikül Madde Maruziyetinin Belirlenmesi

Kentsel Alanlarda Ulaşım Araçlarından Kaynaklanan İnce Partikül Madde Maruziyetinin Belirlenmesi

Burcu Uzun, Burcu Onat, Ülkü Alver Şahin, Özcan Akın, Fazilet Özkaya, Coşkun Ayvaz

Trafik yoğunluğunun fazla olduğu kentsel bölgelerde, insanlar çeşitli günlük aktiviteler sırasında seyahat ederken, trafik kaynaklı emisyonlara maruz kalmaktadır. Bu çalışmada, İstanbul’da altı farklı seyahat türünde (otobüs, metro, metrobüs, araba, deniz otobüsü ve feribot) ultra ince partikül (UİP), PM2.5 konsantrasyonları ve bireysel maruziyet oranları belirlenmiştir. 10 nm-1000 nm arasındaki UİP ölçümleri, CPC Model 3007 taşınabilir partikül sayacı ile yapılmıştır (TSI Inc., Shoreview, MN, USA) PM2.5 ölçümleri, anlık ölçüm yapabilen PDR 1200 taşınabilir aerosol monitör (Thermo-Fisher Scientific, USA) ile yapılmıştır. Otomobil ölçümleri, (1) camlar açık ve hava sirkülasyonu kapalı, (2) camlar kapalı ve hava sirkülasyonu orta, klima aktif (A/C) şekilde ayarlanarak iki durum için gerçekleştirilmiştir. Ortalama UİP konsantrasyonları otobüs, metro, metrobüs, deniz otobüsü ve feribot için sırasıyla, 33242 pt.cm-³,18319 pt.cm-³, 31622 pt.cm-³,24547 pt.cm-3, 22304 pt.cm-3 olarak, PM2.5 konsantrasyonları ise sırasıyla, 40.3 μg.m-³, 27.7 μg.m-³, 21.9 μg.m-³, 19.5 μg.m-³, 16.4 μg.m-³ olarak bulunmuştur. Pencereler açıkken arabada ölçülen UİP ve PM2.5 konsantrasyonları pencereler kapalıyken ölçülen konsantrasyonlardan sırasıyla 8.8 ve 4.3 kat daha yüksek bulunmuştur. Otobüs ve metrobüs bireysel maruziyet oranları, UİP için 10.8E+8-8.1E+ 8 pt.km-1 ve PM2.5 için 1.33-0.56 μg.km-1 olarak belirlenmiştir. Deniz ulaşım araçlarında, seyahat süresi uzun olan feribotta hesaplanan UİP ve PM2.5 bireysel maruziyet oranlarının, deniz otobüsüne göre daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Otomobilde camlar açıkken, ortalama UİP ve PM2.5 maruziyeti sırasıyla 12.6E+8 pt.km-1 ve 0.70 μg.km-1 olarak, pencereler kapalıyken ise sırasıyla 1.4E+8 pt.km-1 ve 0.16 μg.km-1 olarak belirlenmiştir.