Salih Deniz Develi, Olgun Sönmez, Erkan Ayder
Radyal fanlar hava veya gaz nakline gerek duyulan klima santralleri, havalandırma tesisatları vb. gibi pek çok yapıda kullanılmaktadır. Son zamanlarda radyal fanların performans artırımlarına yönelik pek çok çalışmalar yapılmakta ve fan kanatları üzerinde yapılan değişiklikler ile yüksek performanslı fanlar elde edilebileceği vurgulanmaktadır.
Bilindiği üzere radyal fanlarda, akış fanın içerisine eksenel olarak girip 90ᵒ dönerek ve radyal olarak çıkmaktadır. Klima santrallerinde çoğunlukla çift emişli salyangozlu radyal vantilatörler ve salyangozsuz plug fanlar kullanılmaktadır. Plug fanlar, salyangozlu vantilatörlere göre daha düşük verimli olsa da sağladığı montaj kolaylığı ve yer tasarrufu üstünlüğü nedeniyle daha yaygın olarak kullanılmaktadırlar.
Plug fanlarda rotorda basınçlandırılmış hava, çıkışta enerjisinin önemli bir kısmını yitirmekte ve hava hızındaki büyük değişim sistemin gürültü seviyesinin artması ile sonuçlanmaktadır. Birden fazla fanın dizilmesi ile oluşturulan fan demeti uygulamalarında, fanların birbirleriyle etkileşimini ortadan kaldırma amacıyla fanların aralarına belirli uzaklıklarda ayırıcı duvarlar yerleştirilmekte ve bu nedenle sistem boyutları büyümektedir. Rotor çıkışına bir eksenel yönlendirici yerleştirilmesiyle plug fanların bu dezavantajlarının ortadan kaldırılabileceği öngörülmektedir.
Plug fan çıkışındaki akışın eksenel hale getirilmesi, klima santrallerindeki diğer ekipmanların (filtre, eşanjör, nemlendirme ünitesi vb.) performanslarını da arttıracaktır.
Bu nedenle bu çalışma kapsamında radyal fanın hemen çıkışına konumlandırılan, akışı 90ᵒ döndürerek eksenel hale getiren bir yönlendirici bileşen tasarlanmış ve performansı hesaplamalı akışkanlar dinamiği (HAD) analizleri ile incelenmiştir. Ayrıca tasarlanan bu yönlendiricinin fan performansı üzerindeki etkisi de çalışılmıştır. Varılan sonuç yönlendiricinin sistemin debisini ve verimini arttırdığı yönündedir.