Bina Kabuğunda Form ve Malzeme Seçiminin Kabuğun Oluşum Enerjisi, Karbon Salımı ve Maliyetine Etkisinin İncelenmesi

Bina Kabuğunda Form ve Malzeme Seçiminin Kabuğun Oluşum Enerjisi, Karbon Salımı ve Maliyetine Etkisinin İncelenmesi

Kemal Ferit Çetintaş

Dünyada gerçekleşen enerji tüketiminin büyük bir kısmının binalardan kaynaklandığı bilinmektedir. Bu nedenle binalarda enerji verimliliğinin sağlanması, enerji tüketimi kaynaklı çevresel sorunların önlenmesi ve tüketimin ekonomik maliyeti açısından önemlidir. Binaların enerji etkin tasarlanması, binanın konumu, yönü, binalar arası mesafeler, bina formu ve bina kabuğunun termofiziksel özellikleri gibi parametrelere bağlıdır. Ancak yapma çevrede gerçekleşen bina tasarımında mimarların binalar arası mesafe gibi parametrelere müdahale etme imkânı bulunmadığından dolayı bina kabuğu tasarımı büyük önem taşımaktadır. Binanın formu ve biçim faktörü bina kabuğunun alanını belirlerken, kabuğu oluşturan malzemeler ise termofiziksel özellikleri nedeniyle binanın ısı kayıp ve kazançları üzerinde önemli etkiye sahiptir. Günümüzde binalarda enerji verimliliği bağlamında gerçekleştirilen çalışmalarda, bina kabuğunu oluşturan malzemelerin yaşam döngüsü sürecindeki enerji tüketimi ve karbon salımı performansları dikkate alınarak, konu bütüncül bir bakış açısı ile irdelenmektedir. Türkiye’de binalarda enerji verimliliği bağlamında yürürlükte olan standart ve yönetmelikler, kabuğu oluşturan yapı malzemelerinin oluşum enerjisi ve karbon salımını dikkate almamaktadır. Ancak yapı malzemelerinin oluşum aşamasında gerçekleşen enerji tüketimi ve karbon salımı performansı, malzemenin üretildiği ham maddelerin sayısı, temin şekli ve üretim tekniğine bağlı olarak ciddi miktarda farklılık göstermektedir. Söz konusu farkın yaşam döngüsü sürecinde binanın enerji tüketimi performansını etkilediği bilinmektedir. Bu nedenle, bu çalışmada bina kabuğunda farklı form ve malzeme alternatiflerinin bina kabuğunun oluşum aşamasındaki enerji tüketimi, karbon salımı ve maliyetine olan etkisi irdelenmiştir. Oluşturulan alternatifler, referans bina kabuğunun performansı ile karşılaştırılarak oluşum enerjisi, karbon salımı ve maliyet açısından optimum performans gösteren alternatifler elde edilmiştir.