Ömer İnanç Türeyen, Abdurrahman Satman
Jeotermal rezervuarlar bilindiği gibi bölünemez bir bütündür. Rezervuarın herhangi bir yerinde yapılan üretim rezervuarın diğer kısımlarını da etkilemektedir. Jeotermal sahaların sürdürülebilir olarak işletilmesine engel teşkil edebilecek faktörlerden bir tanesi de aynı sahadan birden fazla işletmecinin üretim yapmasıdır. Böyle durumlarda gereksiz yere kuyu delinmesi, işletmeler arasında girişim etkilerinin oluşması ve basıncın sürdürülebilirliğinin korunamaması gibi sorunlar ortaya çıkabilmektedir. Bu da işletmeciler arasında yasal sorunların ortaya çıkmasına neden olur ve ayrıca yeraltı kaynağının verimsiz bir şekilde işletilmesi ile sonuçlanır.
Geçtiğimiz birkaç yıl içinde, Türkiye’nin jeotermal kaynaklarının geliştirilmesinde özel sektörün girişini de sağlamak amacıyla, MTA Genel Müdürlüğü tarafından 85’e yakın sayıda jeotermal sahaların lisansları ihale edilmiştir. Sahaların doğal olarak farklı jeotermal kaynak özellikleri vardır. İhale edilen sahaların bir kısmı göreli olarak arama çalışmaları tamamlanmış sahalar olup, elektrik üretimi amaçlı kullanılırken, önemli bir bölümü ise kaynak hakkında kısıtlı bilginin olduğu, henüz yeteri kadar aranmamış ve kaynak olarak yeterince tanımlanmamış sahalardır. Gerek yeteri kadar tanımlanmamış ve gerekse de halen üretim yapılan ve fakat çevresinde komşu sayılan alanların ihale edildiği bu tür kaynakların uygun ve sürdürülebilir gelişmesinde en ciddi risklerden birisi, aynı jeotermal alanda birden çok işletmecinin bulunmasıdır.
Bu soruna en uygun çözüm birimleştirme olarak karşımıza çıkmaktadır. Birimleştirme, kısaca işletmecilerin anlaşarak sahayı tek bir elden işletmeleridir. Bu çalışmada, jeotermal kaynak geliştirmede birimleştirmenin önemi vurgulanmaktadır. Korunum kanunlarına dayanarak oluşturulmuş matematiksel modellerin yardımıyla birimleştirmenin jeotermal sahaların performansını nasıl değiştirebildiğini yapay örnekler kullanılarak gösterilmektedir. Performans olarak rezervuar basınç ve sıcaklıklarının nasıl değiştiği ile birlikte yeraltından çıkarılan toplam ısı miktarı da göz önünde bulundurulmaktadır.