Cihan Çanakçı
Jeotermal Elektrik Santrallerin dizaynı birçok mühendislik bilimini kapsayan multidisipliner bir konudur. Bu çalışmada;
1. Jeotermal rezervuar mühendislik çalışmaları,
2. ORC tasarımı ve mühendislik çalışmaları,
3. BOP sistemleri
olarak anılacak olan mühendislik aşamalarından 3. adım olan BOP çalışmalarının önemi, aşamaları ve karşılaşılan sorunlar irdelenecektir.
Jeotermal rezervuarın kapasite tesbitinin ardından karara bağlanan bir ORC (Organik Rankine Çevrimi) tedarikçisi santralin türbin, jeneratör, kondenser (hava veya su soğutmalı) gerekli kontrol sistemlerini tasarlar iken, santralin çalışmasına yardımcı olan tesislerin mekanik, elektrik &otomasyon ve inşaat projelerinin bütününe BOP (Balance of Plant) projeleri denilmektedir.
Makine Mühendisliği anlamda; jeotermal akışkanın tek, çift faz taşınma kararı ile kuyubaşı flanşından sonra kuyubaşı seperatör, akümülasyon tankı, booster pompa, kontrol vanası, borulama ve enstrumantasyon ile başlayan çalışmalar, Taşıma hatları, santral girişi acil desaj ve güvenlik önlemlerini içermektedir. Ayrıca santralin çalışması için gerekli olan; basınçlı hava (IAS), çalışan akışkan (MF), Yangın söndürme (fire figthing) ve önleme sistemleri sistematik olarak anlatılacaktır.
Elektriksel ve otomasyon sistemleri anlamında; Jeotermal akışkanın taşınmasında kullanılan tüm alçak gerilim, orta gerilim ve iletilmesinde kullanılacak yüksek gerilim sistemlerinin; kablo kesiti hesapları ve optimizasyonu, pano ölçüleri yerleşim ve dizaynı ile sistemin kontrollü çalıştırılmasına ilişkin BOP kontrol felsefesi anlatılacaktır. Tüm sistemin emniyeti için kullanılan topraklama ve yıldırım koruma örnekleri örnek projeler üzerinden anlatılacaktır
İnşaat Mühendislik çalışmaları kapsamında; Kuyubaşı ekipmanlarının yörenin zemin etüd özelliklerine uygun, teknik ve ekonomik çözümleri ile boru hatlarının taşınmasında kullanılan tip supportlar avantaj ve dezavantajları ile birlikte değerlendirilecektir. Son olarak santral bölgesinde yapılan tüm inşari işler hafriyat, kırmızı kot belirleme, zemin iyileştirme, Türbin, Jeneratör, Kondenser, Eşanjörler, gerekli ibadi, kontrol, yangın, IAS ve depo binaları, MF tank temellleri, yağmur drenaj, toplama havuzu, silencer-savak, reenjeksiyon pompa, temellerinde uygulanan çözümler örneklerle anlatılacaktır.