Katı Atıkların Enerji Dönüşümünde Kullanılması ve Gazlaştırıcılar

Katı Atıkların Enerji Dönüşümünde Kullanılması ve Gazlaştırıcılar

Hayati Olgun, Murat Doğru, Colin R. Howarth

Bu çalışmada; kurutulmuş her türlü organik atıkları (odun parçaları, hayvansal atıklar, kurutulmuş kanalizasyon çamuru, zirai atıklar, hastahane ve şehir atıkları gibi) temiz ve yanabilir gazlara dönüştürerek elektrik ve ısı enerjisi üretim sistemlerinde kullanılmasını sağlayan gazlaştırıcılar tanıtılmış ve komple bir sistemin tasarım özellikleri verilmeye çalışılmıştır. Sistemin çalışma prensibi şu şekildedir: Bünyesinde karbon ihtiva eden kurutulmuş katı atıklar gazlaştırıcı içerisine yerleştirilir ve dışarıdan yapılan bir ateşleme ile belirli bir süreye (5-10 dakika) kadar reaktör hava deliklerinden ateşlenir. Kontrollü olarak verilen hava ile karışan katı atık, yüksek sıcaklıkta gazını açığa çıkartır. Bu gazlar gazlaştırıcı tipine bağlı olarak oluşan 1200oC’lık sıcaklık bölgesinden geçerken katran ve yağlarından temizlenir. Gazlaştırıcıdan çıkan gaz, kullanılan katı atık yakacağın cinsine bağlı olarak yaklaşık 4-7 MJ/Nm3 ‘lük bir enerji değerine sahip olup, bir gaz türbini sisteminden geçirildiğinde elektrik enerjisi üretiminde kullanılabilir. İstenirse bir içten yanmalı motorda veya CHP (birleşik ısı güç) sisteminde üretilen gaz yakılarak elektrik enerjisi ve ısı enerjisi aynı anda üretilebilir. Tüm işlem kapalı bir sistemde meydana geldiğinden atmosfere kirli gaz verilmemektedir. Gazlaştırılan maddeye bağlı olarak bu gazlaştırıcılardan ihmal edilebilir miktarda kendiliğinden sterilize olmuş ve herhangi bir zararlı atık içermeyen kül meydana gelir. Bu madde rahatlıkla toprağa verilebilir. Son zamanlarda bu atık külün çimento yapımı için ideal bir bileşik olma niteliği gösterdiği anlaşılmıştır. Ayrıca, bu çalışmada bir ’Downdraft’ tipteki gazlaştırıcı ünitesinde fındık kabuklarının gazlaştırma deneyleri yapılmış ve sonuçları verilmiştir.