Hilal K. Ateş, Ümran Serpen
Ülkemizdeki jeotermal kaynaklar çoğunlukla, orta- yüksek entalpili, sıvı yoğun ve içerdiği yüksek orandaki yoğuşmayan gaz ile dikkat çekmektedir. Elektrik üretimine elverişli jeotermal kaynaklarımız farklı oranlarda yoğuşmayan gaz içeriğine sahip olmakla birlikte üretilen jeotermal akışkan içinde ağırlıkça %1-3.5 arasında değişen oranlarda bulunmaktadır [1]. Jeotermal akışkanla birlikte üretilen yüksek orandaki yoğuşmayan gazların içeriğinde ise değişken olmakla birlikte yaygın olarak kütlece %97-%98 oranında CO2, %1.5-2 arasında ise H2S bulunmaktadır [2].
Ülkemizde, özellikle Batı Anadolu Bölgesi’nde bulunan jeotermal kaynaklardan elektrik üretimi sırasında açığa çıkan CO2 çoğunlukla atmosfere salınmaktadır. Bununla birlikte, ayrı bir işleme tesisine yönlendirilerek sıvı CO2 ve kuru buz olarak ticari bir ürün haline de dönüştürülebilmektedir. Bir diğer kullanım alanları ise; rezervuarın sürdürülebilirliğini sağlaması açısından geri basılması yada santralde, ayrı bir türbin- jeneratör sistemi ile ilave elektrik üretiminin sağlanması mümkün olabilmektedir. Ülkemizde ve yurtdışında henüz jeotermal elektrik santrallerinden açığa çıkan CO2’den elektrik üretimi uygulaması olmamasına rağmen proje aşamasında kalan ve planlanan bazı çalışmalar bulunmaktadır.
Hazırlanan bu çalışmada, üretilen jeotermal akışkan içinde bulunan CO2’den elektrik üretiminin nasıl gerçekleştirildiği, kullanılacak ek sistemler ve uygulama projeleri açıklanmaya çalışılacaktır. Ayrıca, ülkemizde, halihazırda elektrik üretimine devam eden ve üretilen CO2’in atmosfere salındığı bilinen jeotermal santrallerde, açığa çıkan CO2 ile ek olarak ne kadar elektrik enerjisi üretilebileceği üzerine yapılan termodinamik hesaplama sonuçları sunulmaktadır.