Harun Aydın, Halim Mutlu, Asım Kazancı
İnceleme alanı, Van Gölü’nün kuzeydoğusunda yer alan Çaldıran Ovasındaki (Van) jeotermal kaynakları kapsamaktadır. Bölgedeki stratigrafik istifin temelinde Paleozoyik-Mesozoyik yaşlı metamorfik kayaçlar yer almakta olup bu birimler jeotermal sahadaki rezervuar kayaçları oluşturmaktadır. Bölgedeki Pliyo-Kuvaterner yaşlı volkanik kayaçlar (~100 m) ve gölsel çökeller (~25 m) ise örtü kayaç özelliği göstermektedir. Çaldıran jeotermal sahasında boşalım gerçekleştiren jeotermal kaynakların sıcaklıkları ve toplam iyon içerikleri sırası ile 20.3 36.2 oC ve 0.45-2.30 g/l arasında değişmektedir. Meteorik kökenli suların boşaldığı Çaldıran jeotermal sahasındaki suların ortalama beslenme yükseltisi 2300-3250 m arasında hesaplanmıştır. Gerçekleştirilen jeotermal hesaplamalar, Çaldıran jeotermal sahasında yüksek sıcaklıklı (>100°C) muhtemel bir rezervuarın varlığını işaret etmektedir. Bununla birlikte örneklenen suların düşük sıcaklıklı olması nedeniyle karışım süreçlerinden yüksek derecede etkilenmeleri, jeotermometreler ve mineral-doygunluk modelinden elde edilen rezervuar sıcaklıklarının düşük ve/veya birbiri ile uyumlu çıkmamasına sebep olmuştur. Bu durum bölgede yüzeylenen örtü kayaçlarda iyi gelişmiş ikincil gözenekliliğinin varlığından kaynaklandığı düşünülmektedir. 13C içeriklerine göre sulardaki karbon, denizel karbonatlı kayaçları işaret etmektedir. 14C izotop analizleri sıcak suların yeraltındaki dolaşım süresinin 25,000 yıl olduğunu göstermiştir. Çaldıran jeotermal sisteminde boşalan termal suların fizikokimyasal ve izotopik özellikleri, bu sistem içerisinde iki farklı yeraltısuyu akım sistemini varlığını işaret etmektedir.
Bu sistemlerden birincisi Ayrancılar-Koçovası hattı, ikicisi ise Avcıbaşı-Salhane hattıdır. Her iki yeraltısuyu sistemi de KB-GD doğrultulu Çaldıran Fay Zonu’na paralel gelişen kırık çatlak sistemleri boyunca gelişmiştir.