Gencer Koç, Özgür Cem Ceylan
Metro tünel ve istasyonlarında, araç yangını esnasında dumanın tek yönde süpürülmesi ve dumansız bölgenin kaçış yönü olarak kullanılması yaygın olarak başvurulan bir yöntemdir. Bu yöntemde esas olarak, dumanın belli sınırlar içerisine hapsedilmiş şekilde yönlendirilmesi amaçlanmakta, tek boyutlu akıştan bahsedilebilecek yüksek uzunluk/hidrolik çap oranı olan geometrilerde kritik hız kavramına başvurulmaktadır. Kritik hız yaklaşımına göre, havalandırma hızının, yangın noktası için hesaplanan kritik hızdan büyük olması durumunda, dumanın ters katmanlaşma yapmayacağı ve havalandırma yönüne ters tarafta insan tahliyesinin güvenli olacağı belirtilmektedir.
Ancak bu yaklaşımda, örneğin, yangının aracın orta noktasında çıkması durumunda, havalandırma yönünde kalan yolcuların güvenli tahliyesine ilişkin bir tasarruftan bahsedilmemektedir. Bu nedenle, kritik hız kavramını, dumanın 3 boyutlu hareketlerini ve en önemlisi insan tahliyesini hesaba katan acil durum havalandırması stratejileri geliştirilmektedir. Yeni geliştirilen ve geliştirilmekte olan insan tahliyesi simülasyon programlarının kullanılması ile, geleneksel duman yönlendirmesi uygulamalarındaki ciddi problemleri en aza indirecek yaklaşımlar ortaya konmaktadır. Bu çalışmada, Varşova Metrosu’nda uygulanan ve başarılı sonuçlar elde edilen bir çalışma ışığında, önerilen yeni yaklaşımlar irdelenmektedir.