Egzersiz Altında İnsan Vücudun Isıl Davranışına İlişkin Deneysel Bir Çalışma

Egzersiz Altında İnsan Vücudun Isıl Davranışına İlişkin Deneysel Bir Çalışma

Görkem Aybars Balcı, Özgür Sokat, Tahsin Başaran, Muzaffer Çolakoğlu

Bu çalışma Ege Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu İklimlendirme Laboratuarında, sıcaklık ve bağıl nemin kontrol edilebildiği, kademeli taze hava beslemesinin sağlandığı bir deney odasında gerçekleştirildi. Çalışmaya dahil edilme kriterlerini sağlayan sporcuların egzersiz sırasında, farklı yüklenme şiddetlerinde ısıl davranışları ve vücut iç ve dış yüzey sıcaklıklarının ölçümü ile zamana bağlı olarak elde edilmiştir. Bunun için, istenen koşulları sağlayan 5 sporcu seçilmiştir. Bu sporcular deney odasında farklı yüklenmelerin uygulanabildiği bir bisiklet ergometresi kullanılarak iki uyum seansı, bir aerobik güç (VO2pik) test seansı ve submaksimal VO2 egzersiz test seansı olmak üzere toplam dört seanstan oluşacak şekilde deneysel çalışmaya tabii tutulmuşlardır.

Gaz analiz cihazı yardımıyla sporcuların oksijen tüketimleri ve karbondioksit üretimleri ve bunlara bağlı solunumsal değişim oranları (RQ) 2 saniyelik zaman aralıklarında düzenli olarak kontrol edilirken; nabız değişimi, yorgunluk düzeyi gibi parametreler de takip edilmiştir. Ayrıca ısıl kamera kullanılarak sporcuların vücutlarının farklı bölgelerinin yüzey sıcaklıkları belirlenmiş ve vücut iç sıcaklıkları da yutulabilir özel sıcaklık sensörlü bir sıcaklık ölçüm sistemi ile deney süresince belli aralıklarla kayıt altına alınmıştır. Böylece sporcunun bisiklet egzersizi sırasında ürettiği toplam enerji gaz analiz cihazı yardımıyla ölçülmüş, bisiklet ergometresinden elde ettiği mekanik enerji verileri de ölçülerek belirlenmiştir. Aradaki fark vücudun ısıl davranış değişimlerini yansıtmaktadır. Çalışmanın sonucuna göre; VO2pik şiddetinde yapılan bir egzersizde, deneklerin ortalama değerini vermek üzere, metabolizmanın ürettiği toplam enerjinin yaklaşık üçte biri mekanik işi gerçekleştirmede kullanılırken, geri kalan kısmı vücuttan olan duyulur ve gizli ısı transferi ve vücuttaki sıcaklık değişimine bağlı olarak enerjinin depolanması yoluyla dengelenmiştir. VO2pik’in %60’ına tekabül eden egzersiz şiddetinde ise mekanik iş için gerekli olan enerji metabolizmanın ürettiğinin yaklaşık %19’udur. Core sıcaklıklarında VO2pik testinde %60VO2 yüküne göre daha hızlı bir artış gözlenmiştir. Deri sıcaklıklarında ise, %60VO2 yükünde, ilk bölümlerinde düşüş ve sonrasında yükseliş gözlemlenmiştir. VO2pik testinde ise, deri sıcaklığında yükseliş gözlenmemiştir.