A. Müjdat Şahan
Doğrudan kullanımlı jeotermal sistemlerde, kurulan tesisin çalışması ve başarılı olması, birçok ekipman ve donanım kullanılması ile mümkündür. Bu ekipman ve donanımlar,
-
• Kuyu pompaları (well pumps) ,
• Boru donanımı ve tesisatı (piping) ,
• Yerel ısıtma elemanları (space heating equipment) ,
• Isı emme özelliğine sahip soğutma elemanları (absorbtion refrigeration equipment) ,
• Isı değiştirgeçleri (heat exchangers) olup, bu bildiride yalnızca ısı değiştirgeçleri
incelenecektir.
Diğer tüm elemanlar için de geçerli olmak kaydı ile, jeotermal uygulamalarda kullanılacak ısı değiştirgeçlerinin seçimindeki en büyük faktör, kaynak suyunun kimyasal yapısı ve sıcaklığıdır. Bunun yanında ısı değiştirgeçleri, sahip oldukları fiziksel yapıları ile de tercih edilebilir veya edilmezler.
Jeotermal uygulamalarda en yaygın olarak tercih edilen ısı değiştirgeçleri, sahip oldukları kompakt yapı ve temizlenebilir özellikleri sebebi ile, contalı – plakalı tiplerdir. İkinci sırada tercih edilen eşanjör tip’i ise, benzer özellikleri sebebi ile, gövde-boru ve gövde-plaka tipi eşanjörlerdir. Bu bildiride, benzer projelerde en yaygın kullanıma sahip olmaları sebebi ile, contalı-plakalı eşanjörler incelenecektir.
Contalı plakalı ısı değiştirgeçlerinin, jeotermal uygulamalarda yaygın olarak kullanılmalarını sağlayan özellikleri şunlardır ;
-
• Yüksek ısıl performans gösterirler ,
• Üretim teknikleri açısından, korozyona dayanıklı malzemeler ile üretilebilirler ,
• Montaj ve yerleşimleri kolayca yapılabilir , özel bilgi ve teknik eleman gerektirmezler ,
• Değişen kapasitelere göre aynı gövde içinde ve gerektiği kadar büyütülebilirler ,
• Kapasitelerine göre en az yeri işgal ederek avantaj sağlarlar.