Tesisat Projeleri İçin Geliştirilen Bir Algoritma

Tesisat Projeleri İçin Geliştirilen Bir Algoritma

Ahmet Koyun, Atakan Devrim Pakkan

Bina içi soğuk su, sıcak su, kalorifer tesisatı, doğal gaz ve bina dışı basınçlı hatların tasarımı sırasında, genellikle; konut uygulamalarında, tesisatçıların tecrübelerinden yararlanarak yaptıkları; yine konut, dış tesisatlar ve çoğu sanayi tesisi uygulamalarında kısmen hesaplanarak ancak basit yaklaşımlar kullanılarak yapılan boru çaplandırma ve tesisat güzergah seçimleri uygulamaya aktarılmaktadır. Çünkü tam optimizasyon uzun ve geri dönüşlü hesaplar gerektirmektedir. Bu yüzden optimizasyona ağırlık verilmeden projeler tamamlanmaktadır. Dünyada bazı araştırma kuruluşları tesisat projelerinin yapılmasını ve üç boyutlu çizimini sağlamak için yazılımlar geliştirmişlerdir. Bu yazılımlar da güzergah ve uygun çaplandırma işlemlerini hesap yoluyla çıkarmamaktadırlar. Ayrıca bu yazılımlar içinde bazı hesaplamaları da yapmak imkanı bulunmadığı gibi genellikle çizim yazılımı ağırlığındadırlar. Bu nedenle, hem çizim imkanı olan hem de uygun boru boyutlandırmanın yapılmasını sağlayan bir algoritma geliştirilmeye, her zaman ihtiyaç duyulmuştur.

Bu ihtiyaca uygun olarak sıcak su, soğuk su, kalorifer ve doğal gaz tesisatı boyutlandırmasını içine alan bir algoritma ve yazılım geliştirilmiştir. Yazılımda fare yardımıyla iki boyutlu ve izometrik olarak boru hattının çizilmesine imkan tanıyacak biçimde matematiksel bir algoritma hazırlanmıştır. Yazılım tamamen görsel nesne oluşturmaya dayalıdır. Bu yazılım kullanılarak tesisatın çizilmesi sırasında akışkan tüketim noktalarında debi pencereleri açılabilmekte ve kullanıcı buraya debi girmek yerine çamaşır makinası, bulaşık makinası, musluk gibi duyar noktaları kullanarak hat yüklerini gösterebilmektedir. Kalorifer tesisatı hattı üzerinde radyatör ısı yükü girmek yerine yaklaşık ısı kaybı metoduna göre yükler duyar noktalar yardımıyla hesaplanabilmektedir. Boruların üzerinde özel kayıp elemanları tanımlanabilmektedir. Yazılım yine çizilen hat için genleşme kabı, kazan, boyler, hidrofor hesaplarını ve radyatör yükleri ile gaz tesisatı regülatör ayar değerini hesaplayabilmektedir. Yazılımın tüm hesap algoritmasının geliştirilmesinde DIN ve TSE normları kullanılmıştır. Yazılım kullanılarak dakikalarla ifade edilebilecek kadar kısa bir sürede en uygun tesisat çözümleri gerçekleştirilebilmektedir.