Ali Durmaz
Konut sektöründe temel enerji kullanım türü düşük sıcaklık ısıtma enerjisidir. Yakma sistemlerinde yüksek sıcaklıklarda üretilen ısının, elektriği alınmadan rasyonel olmayan bir biçimde bu sektörde kullanımı söz konusudur. Konut düzeyinde alışılmış yerel (soba, kat kaloriferi, kombi vb.) ve apartman düzeyindeki merkezi kaloriferli ısıtma uygulamaları ile konut sektörümüz, günümüzde genelde enerji-çevre-işletme ekonomileri yönünden sahipsiz ve açmaz bir konumdadır. Küçük yakıcı ısıl kapasiteleri nedeni ile bu sektörde temiz ve verimli yakma ve baca gazı arıtma teknikleri uygulanamamaktadır. Gelişmiş sanayi toplumlarında küçük ısı yüklü yerel ısıtmalar, tip ve emisyon belgeli standart yakıt uygulamalı soba ve kazanlarla yapılmaktadır. Konut ve sanayi ısı yüklerinin kümeleştiği kentlerde ise bu sorun; bina grubu, mahalle, site, kent bölümü veya kent düzeyinde linyit, çöp vb. düşük kaliteli yakıtlarında yakılabildiği işletme emniyeti, yakıt ekonomisi, hava kirliliği kontrolu vb. yönlerden daha uygun olan ilgili tüm teknolojilerin kullanılabildiği uzaktan ısıımalı bölgesel ısı santralları veya ısı ve elektriğin birlikte üretildiği bileşik ısı güç santralları uygulamaları ile çözülmeye çalışılmaktadır.
Sosyo-ekonomik nedenlerle kentlerimiz nüfus ve konut yönünden hızlı ve dikey bir büyüme süreci içinde bulunmaktadır. Buna bağlı olarak elektrik yükleri, konut ısı yükü, sanayi ısı yükü, trafik yükü, hava kirliliği, gürültü, toprak, su kirliliği vb yükler dar bir bölgede yerel olarak aşırı kümeleşmelere neden olmaktadır. Büyük kentlerde yaşamı çekilmez hale getiren bu koşullar, bölgesel ısıtma uygulaması yönünden uygun bir ortam oluşturmaktadır.
Bölgesel ısıtma yaklaşımı ile konut sektörü ısı yükleri, belli sayıda bölgelerde toplanabilmekte ve böylelikle çağdaş ve etken işletme, yakma, baca gazı arıtma vb. tekniklerin konut sektöründe uygulanması teknik ve ekonomik yönden uygun hale gelmektedir. Özellikle konut ısısı, sanayi ısısı ile elektriğin birlikte üretildiği bileşik ısı-güç santralları uygulaması, konut-sanayi-ulaşım sektörlerinin günümüzde büyük kentlerde neden olduğu sosyal enerji-çevre sorunlarına ortak çözüm getirilmesinde etken bir araç olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada bu sistemler sistem yapısı, işletme özellikleri, tasarım ve işletme ekonomisi yönünden irdelenmiştir.