Macit Toksoy, Sait C. Sofuoğlu, Orhan Ekren, Ekincan Ufuktepe, Necmi Varlık
İç hava kalitesinin yaşam hacimleri içindeki insanların sağlığını etkilememesi için alınacak iki temel önlem vardır. Bunlardan ilki, iç ortamdaki kirlilik emisyonunu kontrol etmek (azaltmak, yok etmek veya izole etmek) ikincisi ise havalandırmaktır. Havalandırma iç ortamdaki yaşam zonunda kirlilik konsantrasyonunu insan sağlığını etkilemeyecek seviyelerde tutmak için yaşam zonunun her tarafına yeterli dış (temiz) havanın gönderilmesidir. Yeterli taze havanın belirlenmesi, bir başka deyişle havalandırma hava debisinin belirlenmesi kirlenme hızına bağlı olduğu gibi kirliliğin yayıldığı iç ortam büyüklüğüne de bağlıdır. Mimari tasarımda aynı fonksiyonlar için farklı alan büyüklükleri önerilebildiği ya da farklı nedenlerle aynı fonksiyonlar için farklı mekânlar yaratıldığı izlenebilmektedir. Ayrıca mekânlarda fonksiyon değişikliği yapıldığında emisyon hızına bağlı olarak iç ortamın konsantrasyon – zaman ilişkisi değişmektedir.
Mekanik havalandırma tasarımında kullanılan tasarım rehberlerinde (ASHRAE Standart 62.1-2013, vs.) önerilen havalandırma debilerinin seçilmesi, kirlilik konsantrasyonun belli bir değerin altında tutulması temel amacını gerçekleşmesine imkân vermez. Tasarımcı mekân büyüklüğünün ve kirlilik emisyon hızının etkisini önerilen standartlarda önerilen hava debilerini kullanırken mutlaka göz önüne almalıdır. Okul – sınıf havalandırması periyodik değişken emisyon yüküne sahip havalandırma açısından özel mekânlardır. Ülkeden ülkeye öğrenci başına düşen sınıf alanlarında farklılıklar olduğu izlenmektedir. Bu farklılık havalandırma debisinin belirlenmesini önemli ölçüde etkilemektedir.
Bu çalışmada, sınıfların havalandırması için tasarımı yapılacak mekanik tesisatlardaki hava debisinin hesap yöntemi verilmiş ve bu amaçla tesisat mühendislerinin ve okul yöneticilerinin kullanabilmesi için geliştirilen bir program tanıtılmıştır.