Avrupa’da Geçerlilik Denetimi Çalışmaları, Commissioning

Avrupa'da Geçerlilik Denetimi Çalışmaları, Commissioning

Hasan Heperkan, Devrim Gürsel

Günümüzde bina endüstrisi beklenenden daha kötü bir performans göstermektedir. McKinsey’in yayınladığı bir rapora göre bina projeleri dünya genelinde planlanan süreden %20 kadar daha geç bitirilmektedir. Nihai harcamalar da planlanan bütçenin %80 üstünde gerçekleşmektedir. Mevcut binalarda ise durum daha iyi değildir. Avrupa Bina Performansı Enstitüsü’nün (BPIE) verilerine göre Avrupa’daki bina stoğunun %97’si az ya da çok bir yenilenmeye ihtiyaç duymaktadır. Planlanan hali, inşa süreci sırasında değiştirilen yeni binalarda ortaya çıkan konforsuzluklar üretim verimliliğini ciddi bir şekilde etkilemekte ve maddi kayıplara yol açmaktadır.

Bu paradigmanın değiştirilmesi için gereken unsurların başında “commissioning” yani “geçerlilik denetimi (CX) gelmektedir. CX, öncesi ve sonrasıyla inşaat sürecinde yer alan üç önemli aşamanın sahiplenildiği anlamına gelen bir kavramdır. CX, tasarımın mal sahibinin taleplerini karşılayıp karşılamadığını kontrol eder, mekanik tesisat donanım ve yazılımlarının işletim kurallarını kontrol edip doğru kurulup kurulmadığını gözler ve son olarak binanın işleyişine başladıktan sonra doğru çalışıp çalışmadığının kabulünü yapar.

Bu çalışmada Avrupa’da Eurovent, REHVA gibi aktörler eliyle yapılanlar, Türkiye’de CX alanında planlananlar ve TTMD’nin bu alanda üstlendiği sorumluluklar, Türkiye’nin yol haritasıyla birlikte aktarılmaktadır. Avrupa Komisyonu tarafından 2010 yılında yayımlanan Binalarda Enerji Performansı Direktifi’yle (EPBD), optimum maliyetle ulaşılabilen en yüksek enerji performansı seviyesi ve yaklaşık sıfır enerji bina kavramları ortaya çıkmıştır. Direktifin 2018 yılında yayımlanan versiyonunda da güncelliğini koruyan bu iki kavram doğrultusunda, 2020, 2030 ve 2050 yılları için planlanmış olan bina enerji verimliliği hedeflerine ulaşmak üzere Avrupa ülkelerinde ulusal araştırmalar sürdürülmektedir.