Sibel Menteşe, Bahar Akça, Ali Çağlar
Birincil kirletici olarak temizlik malzemelerinin iç ortama ilk yayıldıklarında oluşan konsantrasyonlar, maruz kalma ve soluma ile vücuda alınarak iç ortam havasındaki kirletici türlerine kakı sağlamaktadır. Bu uçucu kirleticilerden halojenli bileşiklerin çözücü olarak birçok tüketici malında ve temizlik malzemesinde bolca kullanıldığı bilinmektedir. Bu çalışmada temizlikte kullanılan, ülkemizdeki yerel marketlerde kendi sınıfında çok satış yapan çamaşır suyu, ahşap temizleme solüsyonu, oto kokusu, el sabunu, cam temizlemem solüsyonu, kireç çözücü ve kolonya gibi temizlik malzemelerinin iç hava kalitesine olan etkisi standart koşullarda hazırlanan deneysel çalışmalar ile araştırılmıştır. Bu temizlik malzemelerinin uçucu organik bileşik (UOB) yayma potansiyelleri yapılan standart oda deneyleri ile belirlenmeye çalışılmıştır. Bu malzemelerden özellikle oto kokusunun en yüksek UOB emisyonuna; cam temizleme solüsyonunun ve limon kolonyasının ise onu takip ettiği belirlenmiştir. Temizlik işleminde kullanılan temizlik malzemesinin sulandırılmış çözeltisinin de UOB yayma potansiyelleri araştırılmıştır. Sulandırılmış ahşap temizleme solüsyonunun, bulaşık el deterjanının ve sıvı el sabunun; saf hallerine göre daha yüksek UOB emisyonu yaydığı belirlenmiştir. Ayrıca, temizlik malzemesine göre değişkenlik göstermekle beraber, diğer temizlik ürünlerinde de düşük molekül ağırlıklı veya göreceli olarak yüksek molekül ağırlıklı UOB türlerinin salındığı belirlenmiştir. Dünyada farklı temizlik ürünleri ile yapılan çalışmalar bulunmasına karşın, ülkemizde market raflarında yer alan ve yerel tüketimde olan ticari ürünlere yönelik çalışmaların sınırlı olduğu görülmüştür. Ülkemizde bu amaçla daha çok araştırmanın yapılmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.